Jak wymienić olej silnikowy w samochodzie?

Wymiana oleju w samochodzie to jedna z wielu standardowych czynności serwisowych. Ma jednak bardzo duże znaczenie dla stanu technicznego pojazdu. Jakość oleju odpowiada za zapewnienie optymalnych warunków pracy jednostki napędowej. Dlatego powinieneś poznać nieco bliżej funkcje oraz zasady dotyczące wymiany oleju silnikowego.

Jakie funkcje spełnia olej silnikowy w samochodzie?

Olej silnikowy spełnia kilka istotnych zadań:

Smarowanie

To najbardziej znana funkcja oleju silnikowego. Jego zadaniem jest przede wszystkim smarowanie elementów jednostki napędowej w celu zmniejszenia tarcia. To pozwala zapobiegać zużyciu się części ruchomych motoru. Dzięki regularnej wymianie oleju możesz wydłużyć żywotność jednostki napędowej. W ciągu jednej sekundy każdy z tłoków porusza się w górę i w dół nawet 100 razy. To tylko pokazuje, jak dużą pracę musi wykonywać motor i jak istotna jest jej optymalna ochrona. Do prawidłowego smarowania niezbędna jest właściwa lepkość oleju. 5w30, 5w40 a może 10w40? Chcesz dobrać ją prawidłowo? Przeczytaj, czym są oznaczenia oleju silnikowego.

Chłodzenie

Bardzo istotną funkcją, o której mało się mówi, jest chłodzenie. Nawet do 30% ciepła wydzielanego przez jednostkę napędową jest odprowadzane poprzez olej silnikowy. Tłoki rozgrzewają się do 250 stopni. Zadaniem oleju jest obniżanie temperatury zarówno tłoków, jak i pierścieni.

Czyszczenie

Miejsca, do których dociera olej są nie tylko smarowane, ale i czyszczone. A jest co czyścić. Pomimo że silniki benzynowe oraz Diesle są coraz doskonalsze, to na skutek spalania paliwa i niewielkiej ilości oleju w cylindrach wytrąca się osad węglowy, czyli nagar. W wysokich temperaturach olej ulega również utlenieniu, przez co powstają szlamy i osady. Dobry olej wymywa te zanieczyszczenia, rozpuszczając je i utrzymując w swojej objętości do jego wymiany. Nagromadzenie zanieczyszczeń jest głównym powodem, dla którego należy regularnie przeprowadzać serwis olejowy

Ochrona

W procesie spalania dochodzi do wielu reakcji chemicznych. Powstają również kwaśne związki przedostające się do oleju. Dobry olej neutralizuje je i zabezpiecza silnik samochodowy przed korozją. Związki neutralizujące występują w ograniczonej ilości. To następny argument, dlaczego tak ważna jest regularna wymiana oleju silnikowego.

Jak często wymieniać olej silnikowy?

„Jeśli producent samochodu dopuszcza możliwość wymiany oleju nawet co 30 tys. km, to można tak robić, ale z jednym zastrzeżeniem. Taki interwał zakłada, że auto jest w pełni sprawne i eksploatowane w optymalny sposób” – tłumaczy Andrzej Husiatyński, kierownik działu technicznego TOTAL Polska. To, że w miarę zużycia samochodu warto skracać okresy wymiany oleju, jest zgodne ze zdrowym rozsądkiem. Ale jak rozumieć optymalny sposób eksploatacji? Wyznaczając interwał wymiany oleju, producent samochodu myśli raczej o „cyklach pracy silnika”, a nie przejechanych kilometrach.

„Kilometr pokonany w ciągu kwadransa w korkach, a kilometr przejechany na autostradzie to z punktu widzenia eksploatacji samochodu dwie zupełnie różne rzeczy” – mówi Andrzej Husiatyński.

Zużycie silnika i degradacja oleju postępuje o wiele szybciej w czasie jazdy miejskiej. Szczególnie szkodliwe jest pokonywanie krótkich odcinków dom-praca-dom, w czasie których olej nie osiąga swojej temperatury roboczej. W rezultacie nie odparowuje z niego woda, która nieuchronnie przedostaje się do oleju z otoczenia. To zmienia jego właściwości fizykochemiczne. Woda reaguje z dodatkami i powoduje, że olej szybciej przestaje spełniać swoje zadanie.

„Jeśli samochód jeździ głównie w mieście, warto olej wymienić nieco częściej, niż rekomenduje producent danego modelu. Wielu specjalistów sugeruje skracanie interwałów nawet o 1/3” – dodaje Andrzej Husiatyński.

Sprawa komplikuje się jeszcze bardziej, jeśli samochód wyposażony jest w filtr cząstek stałych DPF. Wbrew pozorom nie dotyczy to tylko silników Diesla, ale także coraz większej liczby "benzyniaków" spełniających normę czystości spalin Euro 6, gdzie stosowane są filtry GPF (Gasoline Particulate Filter). Zgodnie z założeniem sadza ze spalin gromadzi się w filtrze, by zostać wypalona w czasie jazdy na trasie. Ale co, jeśli akurat samochód porusza się w korku, a filtr trzeba oczyścić? „Sterownik silnika podaje dodatkowe dawki paliwa do komór spalania tak, by sztucznie podnieść temperaturę spalin. Niestety, ten proces powoduje, że część paliwa spływa po ściankach cylindrów i dostaje się do oleju, rozcieńczając go”. – wyjaśnia Andrzej Husiatyński.

To powoduje, że na wskaźniku poziomu oleju może go… przybywać, zamiast ubywać. Nawet, pomimo że dzisiejsze silniki mają tendencje do spalania oleju pod obciążeniem. Oczywiście nie jest to powód do zadowolenia. Takie zjawisko jest na tyle niebezpieczne, że na przykład Mazda umieszcza na wskaźniku, powyżej poziomu „max”, dodatkowe oznaczenie. Po jego osiągnięciu olej należy natychmiast wymienić. Nieco przyjaźniej dla użytkownika rozwiązał to Opel, gdzie występuje procentowy wskaźnik jakości oleju (świeży = 100%).

Olej degraduje się także pod wpływem kontaktu z powietrzem. Jest to powolny proces i przy zastosowaniu oleju syntetycznego w zasadzie nieszkodliwy. Dlatego niektórzy producenci dopuszczają wymianę co 24 miesiące.

„Wszystko zależy od sposobu eksploatacji samochodu. Jeśli pojazd jeździ głównie w trasie, to olej można wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu.  Jeżeli silnik jest mocno wyeksploatowany, to proces spalania paliwa jest mniej dokładny. Jednostka napędowa produkuje więcej zanieczyszczeń i wtedy olej ulega szybszej degradacji. W takich przypadkach, nawet jeśli samochód jest eksploatowany w trasie, zalecam skracanie interwałów o 1/3 w stosunku do wskazań producenta. Podobnie w pojeździe wykorzystywanym głównie na krótkie dojazdy do pracy. Tutaj również olej powinien być  wymieniany co maksymalnie 20 tys. km. Jeżeli ktoś ma zacięcie sportowe i silnik często pracuje w zakresach submaksymalnych albo jednostka napędowa była poddana tuningowi, to olej musi odprowadzić znacznie większą ilość ciepła niż przy normalnej eksploatacji. To prowadzi do przyśpieszonego utleniania i może powodować odkładanie się zanieczyszczeń w silniku, zakleszczanie pierścieni itd. W tym przypadku również polecam skrócenie interwałów serwisu olejowego. Zmniejszanie przebiegów pomiędzy wymianami w każdym z powyższych przypadków odbędzie się z korzyścią dla żywotności naszego silnika.” – podsumowuje Andrzej Husiatyński.  

Jak przebiega wymiana oleju w samochodzie?

Wymianę należy przeprowadzić na ciepłym silniku. Najlepiej po krótkiej przejażdżce. Wymiana oleju silnikowego w samochodzie przebiega w następujących etapach:

• Odkręcenie korka spustowego i spuszczenie oleju do specjalnego naczynia
• Odkręcenie filtra oleju i zakręcenie nowego zgodnie z numerem. Na rynku jest wielu producentów filtrów, którzy mają różne oznaczenia oleju silnikowego. Dlatego należy upewnić się, czy jest on prawidłowy dla Twojego samochodu.
• Sprawdzenie filtra powietrza i ewentualna wymiana, jeśli jest mocno zanieczyszczony.
• Zakręcenie korka spustowego oleju z nową uszczelką
• Wlanie oleju w ilości minimalnie mniejszej od rekomendowanej przez producenta.
• Kontrola poziomu oleju na bagnecie i w razie potrzeby dolanie brakującej ilości.
• Uruchomienie silnika i wyłączenie po krótkiej chwili.

Po wykonaniu tych czynności należy odczekać 15 minut i ponownie sprawdzić poziom oleju. Jeżeli jego wskazanie na bagnecie jest prawidłowe, to serwis olejowy można uznać za zakończony.

Po wymianie oleju należy podłączyć komputer diagnostyczny w celu skasowania danych. W ten sposób odliczanie do kolejnego serwisu zacznie się od nowa.

Dlaczego nie warto samodzielnie wymieniać oleju silnikowego?

Serwis olejowy to cykliczny koszt, który musi ponieść właściciel pojazdu. Wielu kierowców zastanawia się nad możliwością samodzielnej wymiany oleju. Jest to oczywiście możliwe, choć nie polecamy wyboru takiej formy oszczędzania. Dlaczego? Omówimy kilka sytuacji, które mogą być niebezpieczne dla stanu Twojego samochodu.

Zbyt duża ilość oleju

Przez pomyłkę możesz dodać do silnika zbyt dużo oleju. Przekroczenie normy podanej przez producenta może być niebezpieczne. Jazda z nadmierną ilością oleju zwiększa ryzyko awarii jednostki napędowej. W niektórych silnikach norma przekroczona o 200-300 ml może skończyć się kosztownym remontem motoru.

Zbyt niski poziom oleju

Niebezpieczną sytuacją jest także zbyt niski poziom oleju w silniku. W takiej sytuacji poszczególne elementy motoru są narażone na gorsze smarowanie. To może doprowadzić do poważnej awarii. Komputery współczesnych pojazdów sygnalizują taką sytuację przez wyświetlenie kontrolki na desce rozdzielczej. Niedostateczne smarowanie grozi szczególnie górnym elementom jednostki napędowej. Może także doprowadzić do popularnej usterki, jaką jest obrócenie się panewki silnikowej.

Zerwany gwint i uszkodzony filtr

Najłatwiej spuścić olej z silnika przez odkręcenie korka spustowego w misce olejowej oraz filtra oleju. Aby zrobić to prawidłowo, należy użyć specjalnego narzędzia. Oczywiście najlepiej wykonywać tę czynność na podnośniku lub kanale. Nie mając odpowiedniej wprawy, bardzo łatwo możesz nieprawidłowo dokręcić filtr i korek. Zbyt mocne przykręcenie grozi zerwaniem gwintu w misce olejowej. Pamiętaj, że korek przy wielokrotnym odkręcaniu i zakręcaniu również ulega zużyciu. W efekcie gwintowane połączenie przestaje być szczelne. Może to doprowadzić do wycieku oleju. W skrajnych wypadkach korek lub filtr mogą odkręcić się w czasie jazdy. Olej natychmiast wyleje się z silnika, co spowoduje zatarcie jednostki napędowej.

Pamiętaj, że po wymianie zużyty olej należy poddać utylizacji. Oznacza to konieczność oddania go do specjalnego punktu. Poszukiwanie takiego miejsca może nie być proste. Czy naprawdę chcesz tracić na to czas?

Olej jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania Twojego auta. To przede wszystkim ochrona silnika w samochodach osobowych, dostawczych i ciężarowych. Serwis olejowy najlepiej powierzyć specjalistom. Samodzielna wymiana jest co prawda możliwa, ale dosyć ryzykowna. Każdy błąd może skończyć się awarią silnika i kosztowną naprawą. Biorąc pod uwagę koszty serwisu olejowego „gra nie jest warta świeczki”.

Zastanawiasz się, jak znaleźć najlepszy olej do Twojego auta? Castrol, Motul, Shell, Mobil 1, Valvoline, GM czy Elf? Który z nich wybrać? Jaki olej do BMW, VW czy Opla? To trudny wybór! Dlatego najpierw poznaj rodzaje olejów. Dowiedz się, czym wyróżnia się olej mineralny, olej syntetyczny czy olej półsyntetyczny? W osobnym artykule wyjaśniamy, jak wybrać olej silnikowy?