Klocki hamulcowe - jak działają hamulce w samochodzie?

Klocki hamulcowe nazywane są także okładzinami. To kluczowy element układu pozwalającego na sprawne zatrzymanie pojazdu. Klocki mają ogromny wpływ na Twoje bezpieczeństwo w czasie jazdy. Dlatego tak ważny jest ich prawidłowy dobór. Weźmy za przykład dwa identyczne samochody wyposażone w ten sam komplet klocków jednego producenta:

• jeden jeździ w warunkach umiarkowanych - cykl mieszany,  głównie warunki miejskie,
• drugi w warunkach ekstremalnych – duża ilość gwałtownych hamowań.

Pierwszy samochód jest w stanie przejechać kilkadziesiąt tysięcy kilometrów ze sprawnymi klockami hamulcowymi. Drugi, wyposażony w takie same podzespoły, pokona zaledwie kilka tysięcy. Oczywiście na czas eksploatacji wpływa dużo innych czynników w tym:

• obciążenie samochodu np. przyczepą z towarem,
• brak umiejętności hamowania silnikiem,
• przewidywanie sytuacji na drodze i łagodne wytracanie prędkości.

Istotny jest również wybór producenta oraz zastosowanie konkretnych klocków hamulcowych montowanych do samochodu. Często klocki bardziej odporne na przegrzanie, dające możliwość intensywnego hamowania są jednocześnie mniej trwałe niż produkty nieposiadające takich parametrów. Błędny dobór tych elementów skutkuje krótszym czasem eksploatacji. W tej sytuacji powodem nie jest nieumiejętne wykorzystanie układu hamulcowego.

Jak działa układ hamulcowy pojazdu?

Sprawne hamulce pozwalają szybko zatrzymać pojazd podczas awaryjnej sytuacji na drodze. Najpowszechniejszym systemem montowanym we współczesnych autach są hamulce tarczowe. Cały układ składa się z następujących elementów:

• pedał hamulca,
• serwo,
• pompa hamulcowa,
• zaciski hamulców,
• klocki hamulcowe,
• tarcze hamulcowe,
• tłoczki zacisków.

Elementem bazowym całego układu są tarcze z powierzchnią cierną. W momencie nacisku na pedał hamulca płyn hamulcowy znajdujący się w układzie wyciska tłoczek. Ten z kolei dociska klocki do tarczy. Warstwa cierna klocka trze o warstwę roboczą tarczy. To powoduje, że samochód zwalnia lub całkowicie się zatrzymuje. Efektem ubocznym całego procesu jest wydzielanie dużych ilości ciepła.

Obecnie najczęściej stosowany jest hydrauliczny układ hamulcowy, który umożliwia równomierne rozłożenie siły hamowania na prawe i lewe koło. Dodatkowo we współczesnych autach montowane są systemy współpracujące z układem hamulcowym. Przykładem tego jest:

• ABS zapobiegający blokowaniu się kół podczas hamowania,
• ASR zapobiegający poślizgowi kół napędzanych,
• ESP chroniący auto przed wpadnięciem w poślizg.

Układ hamulcowy ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa, dlatego istotny jest jego regularny serwis, kontrola zużycia podzespołów i wymiana na nowe.

Najważniejsze cechy klocków hamulcowych

Klocki hamulcowe są zbudowane z następujących elementów:

• płytka nośna,
• warstwa tłumiąca wibracje i chroniąca przed wysoką temperaturą,
• materiał cierny.

Na płytce nośnej zamontowana jest warstwa tłumiąca wibracje. Ma ona także chronić zacisk przed działaniem wysokiej temperatury, która powstaje w trakcie hamowania. Materiał cierny jest produkowany z mieszanki różnych składników. Różnią się one w zależności od producenta, jakości klocków oraz ich przeznaczenia. Do aut sportowych wykorzystuje się inne podzespoły, aniżeli w typowych pojazdach osobowych. W skład mieszanki wchodzą różne włókna, opiłki metalowe, elementy z żelaza itp.

Hamulce przednie wymagają wymiany co najmniej dwa razy częściej niż tylne z uwagi na większą intensywność hamowania kół osi przedniej. Warto dodać, że w przypadku zbyt delikatnego stylu jazdy kierowcy klocki nie pracują w optymalnych warunkach. Do ich sprawnego działania potrzebna jest wysoka temperatura. Jeżeli będziesz zbyt oszczędnie używać hamulców, to tarcze pokryją się rdzą. Materiał cierny będzie ślizgać się po ich powierzchni. Paradoksalnie w takiej sytuacji tempo zużycia hamulców wzrośnie, a Twoje bezpieczeństwo zmaleje. Usunięcie rdzy bywa kłopotliwe, a czasem może wiązać się nawet z koniecznością wymiany tarcz. Zaleca się więc używać hamulców średnio intensywnie. O stopień zużycia najlepiej zapytać mechanika w autoryzowanym warsztacie. Niektóre modele samochodów wyposażone są w czujniki zatopione w okładzinie, które same poinformują Cię o konieczności wymiany klocków na nowe.

Zakup klocków do jednego modelu samochodu może przyprawić kupującego o zawrót głowy. Przede wszystkim ze względu na szeroką gamę dostępnych produktów w rozmaitych cenach. Czasem różnica kwoty zakupu pomiędzy klockami marki premium a budżetowymi może wynieść do kilkuset procent. Przyjmijmy, że najtańszy komplet klocków do samochodu klasy kompakt kosztuje 60 zł, a najdroższy około 190 zł. Nasuwa się pytanie, jakie są różnice  między tymi produktami? Jakie klocki hamulcowe najlepiej wybrać? Istotne cechy, które powinieneś uwzględnić podczas wyboru, to:

• skuteczność hamowania,
• hałaśliwość,
• pylenie,
• dopasowanie do konkretnego modelu auta,
• wpływ na zużycie tarcz hamulcowych,
• trwałość.

Najczęstszą przypadłością klocków hamulcowych jest nadmierna hałaśliwość.

Dlaczego klocki hamulcowe hałasują?

Hałasowanie klocków objawia się charakterystycznym szuraniem. Jego przyczyną jest niewłaściwy dobór materiału ciernego. Odgłos nasila się podczas wciskania pedału hamulca. Na skutek niewielkiego nacisku klocków na tarcze pojawia się także piszczenie. Jest ono spowodowane uproszczoną konstrukcją w stosunku do oryginału.

W klockach z segmentu premium montowane są specjalne elementy pochłaniające drgania. Są one połączone z metalową płytką, do której przymocowana jest okładzina. Natomiast w tanim zamienniku ten element nie występuje.

Dlaczego klocki hamulcowe pylą?

Pylenie klocków to kolejna bolączka produktów należących do segmentu budżetowego. Już po przejechaniu kilku kilometrów na feldze osadza się czarny nalot. W droższych zamiennikach problem ten nadal występuje, ale jego skala nie jest tak duża. Problem pylenia można rozwiązać w prosty sposób. Wystarczy zainwestować w klocki ceramiczne. Cena zamiennika ceramicznego może być taka sama bądź nawet wyższa niż oryginalnej części. Jednocześnie wybór takich podzespołów rozwiązuje w 100% problem z pyleniem.

Twardość klocków hamulcowych

Twardość klocków ma duży wpływ na żywotność tarczy. Źle dobrany materiał potrafi w bardzo szybkim tempie uszkodzić tarczę bądź doprowadzić do szybszego zużycia elementów układu hamulcowego. W przypadku klocków segmentu budżetowego istnieje duże ryzyko niewłaściwej twardości. Kupując produkty premium, zyskujesz wysoką trwałość oraz większe bezpieczeństwo tarczy hamulcowej.

Tanie klocki nie spowodują, że samochód przestanie hamować. Ich główne mankamenty to hałaśliwość, pylenie, niska trwałość oraz negatywny wpływ na tarcze. Przy zakupie klocków warto zainwestować przynajmniej w produkty ze średniej półki. To pomoże ograniczyć wymienione wyżej problemy. Wyższa cena części eksploatacyjnych oznacza dodatkowy komfort oraz lepsze osiągi klocków hamulcowych premium.

Najczęstsze objawy awarii klocków hamulcowych

Najczęstsze problemy z klockami hamulcowymi to:

• Ślizganie po tarczy

Powodem jest często zabrudzenie warstwy ciernej klocka podczas wycieku płynu hamulcowego lub smaru z piasty koła. To uniemożliwia skuteczne hamowanie, ponieważ klocek ślizga się po powierzchni tarczy. Typowym objawem takiej awarii jest ściąganie pojazdu w jedną stronę podczas hamowania. W prawidłowo dobranych zamontowanych klockach dochodzi wyłącznie do tarcia warstwy ciernej. Powinna się ona ścierać równomiernie na klockach jednej osi.

• Piszczenie

Nawet nowe klocki hamulcowe mogą piszczeć. To potwierdza, że przyczyną nie zawsze jest blaszka informująca o ponadnormatywnym zużyciu tych elementów. Pisk wydają klocki niskiej jakości lub elementy mocno przegrzane w wyniku długotrwałego hamowania.

• Hałasowanie

Z powodu złego montażu nowy klocek hamulcowy może hałasować i powodować ściąganie auta w jedną stronę podczas hamowania. Dochodzi do tego w sytuacji, gdy klocek blokuje się w prowadnicach zacisku hamulcowego. Typowym objawem awarii jest zdeformowanie płytki nośnej. W wyniku nieprawidłowego montażu może pękać okładzina cierna. To spowoduje przyspieszone i nierównomierne zużywanie tarczy hamulcowej oraz obniży skuteczność hamowania.

• Przegrzanie

W wyniku przegrzania klocków może dojść do częściowego lub całkowitego spalenia materiału ciernego. Objawem jest biały nalot pojawiający się na krawędziach klocków. Przegrzanie to efekt zbyt intensywnego i długotrwałego hamowania. Dochodzi do tego podczas sportowej jazdy lub podróżowania w terenie górskim.

• Skrzywienie tarcz hamulcowych

Podczas wjechania w głęboką kałużę istnieje duże ryzyko tzw. szokowego schłodzenia tarcz. Efektem jest skrzywienie tych elementów i wbicie w warstwę cierną klocka metalowych opiłków, które łuszczą się z tarczy. To spowoduje, że zarówno tarcze, jak i klocki będą się szybciej zużywać. W efekcie konieczna okaże się ich wcześniejsza wymiana. Przyczyną przegrzania może być także korozja tłoczka zacisku. W konsekwencji element nie cofa się po zdjęciu nogi z hamulca i klocki trą o powierzchnię tarczy. To powoduje przegrzanie oraz wypalenie warstwy ciernej.

• Nieprawidłowy montaż

Klocki hamulcowe powinny zużywać się równomiernie po obu stronach jednej osi. Jeśli tak nie jest, to istnieje ryzyko nieprawidłowego montażu uchwytu klocka. Częstym objawem jest również ściąganie pojazdu w jedną stronę.

Klocki hamulcowe to jeden z kluczowych podzespołów w Twoim pojeździe. Ich prawidłowe i niezawodne działanie decyduje o bezpieczeństwie na drodze. Dlatego powinieneś:

• wybierać klocki dobrej jakości,
• systematycznie kontrolować stopień ich zużycia,
• wymieniać klocki w wykwalifikowanym serwisie.

Chcesz sprawdzić stan hamulców w swoim samochodzie? Skontaktuj się z najbliższym serwisem Euromaster. Nasi specjaliści dokonują oględzin stanu hamulców przy każdej sezonowej wymianie ogumienia.